عوارض جانبی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID_s) و مهارکننده های سیکلواکسیژناز-2 (COXIB_s)، از پرمصرف ترین داروها در دنیا هستند.

این داروها برای درمان تب، التهاب و درد تجویز می شوند. علاوه بر این موارد، آسپیرین برای پیشگیری از مشکلات عروقی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

مکانیسم اثر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

پاسخ التهابی زمانی رخ میدهد که بدن در مواجهه با تحریک هایی مانند ارگانیسم های خارجی یا مواد با خاصیت آنتی ژنیک قرار می گیرد. پروستاگلاندین ها در پاسخ به این تحریکات تولید می شوند که برای حذف عوامل خارجی مفید است.

مکانیسم اثر اصلی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مهار تولید پروستاگلاندین هاست.

عوارض گوارشی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

عوارض گوارشی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی شایع و گاهی جدی هستند. آسیب دستگاه گوارش ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که تولید پروستاگلاندین توسط این داروها کاهش یابد. چنین وضعیتی به کاهش موکوس اپی تلیال، ترشح بیکربنات، جریان خون مخاطی، تکثیر اپیتلیال و مقاوم مخاطی نسبت به آسیب بینجامد. در نتیجه، مکانیسم دفاعی طبیعی مخاط دستگاه گوارش تحت تاثیر عواملی مانند اسید معده، پپسین و نمکهای صفراوی قرار می گیرد.

مسمومیت گوارشی ناشی از این داروها، بطور اولیه مرتبط با آثار سیستمیک و نه موضعی آنهاست. در نتیجه پوشش انتریک روی این داروها یا انتقال دارو به اشکال دیگر مانند شیاف، برای کاهش عوارض گوارشی این گروه داروها بی فایده است. به علاوه مصرف دوز کمتر دارو نیز عوارض گوارشی را کاهش نمی دهد.

به نظر میرسد از میان این داروها، ایبوپروفن از همه کم خطرتر و پیروکسیکام و ایندومتاسین بدترین آنها هستند.

• عوامل خطرساز متعددی احتمال بروز عوارض گوارشی ناشی از این داروها را افزایش می دهند. از جمله، سابقه قبلی مشکلات گوارشی (زخم و خونریزی)، سن بالای 60 سال، مصرف دوز بالای دارو، مصرف همزمان کورتیکواستروئیدها و داروهای آنتی کواگولانت، مصرف همزمان چند داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی، طول مدت مصرف و آلودگی به هلیکوباکترپیلوری.

راهکارهای متعددی برای کاهش خطر بروز عوارض گوارشی ناشی از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قدیمی وجود دارد.

1-     استفاده از سایر داروهای ضددرد: استفاده منظم از استامینوفن نیز در مقایسه با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی در دردهای عضلانی-اسکلتی اثر ضد درد مشابهی دارد.

2-     میزوپروستول (آنالوگ PGE₁) میتواند از بروز زخمهای معده و دوازدهه جلوگیری کند.

3-     مصرف کنندگان طولانی مدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی قدیمی، بایستی برای کاهش میزان وقوع زخمهای گوارشی، از مهارکننده های پمپ پروتون (امپرازول و ....) استفاده نمایند.

عوارض قلبی – عروقی:

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خصوصا مهارگران COX₂ (سلکوکسیب و....) خطر بروز عوارض جانبی را در بیماران با سابقه یا در معرض خطر بیماریهای قلبی–عروقی افزایش می دهند.

این داروها می توانند:

◄    با فعالیت ضدانعقادی آسپیرین تداخل داشته باشند

◄    فشارخون را افزایش می دهند

◄    با مهار ساخت پروستاگلاندین ها باعث کاهش جریان خون کلیوی و احتباس آب و نمک می شوند که نارسایی قلبی را تشدید کرده و نیز باعث کاهش اثر دیورتیکهای مورد استفاده در نارسایی قلبی می شود.

عوارض کلیوی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

پروستاگلاندین های کلیوی به طور طبیعی گشاد کننده عروق هستند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی با مهار ساخت پروستاگلاندین ها، سبب ایجاد انقباض عروقی شده و در افراد مستعد می توانند باعث نارسایی کلیوی حاد شوند. نفریت بینابینی نیز ممکن است متعاقب مصرف این داروها رخ دهد.

عوارض کبدی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

افزایش آنزیمهای کبدی ممکن است بدنبال مصرف این داروها رخ دهد، اما نارسایی کبدی نادر است. بنظر میرسد، مسمومیت کبدی ناشی از مصرف این گروه داروها بیشتر در 6 تا 12 هفته اول پس از شروع دارو رخ دهد که در صورت بروز، مصرف این داروها بایستی قطع گردد.

دیکلوفناک بیشتر از سایر اعضای این گروه باعث مسمومیت کبدی می شود.

آثار هماتولوژیک داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی:

عوارض جانبی هماتولوژیک ناشی از مصرف این داروها، در درجه اول به فعالیت ضدپلاکتی آنها مربوط می شوند. آسپیرین و سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی در بیشتر بیماران مصرف کننده خونریزی قابل توجهی ایجاد نمی کنند. خونریزی معمولا در بیمارانی مشاهده می شود که سابقه بیماری خاصی (مانند خونریزی گوارشی قبلی) داشته اند یا تحت درمان با داروهای خاصی مانند آنتی کواگولانت ها هستند یا تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.

عوارض جانبی متعدد داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مشکلات فراوانی را برای بیماران تحت درمان با این گروه دارویی ایجاد میکند. این وضعیت با تجویز دوز نامناسب دارو یا شکل نامناسب آن تشدید می شود. بنابراین تنظیم دوز تجویز شده داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی در کاهش خطر وقوع عوارض آن بسیار اهمیت دارد.

---

نویسنده مطلب: خانم دکتر مهتاب فشی 

امروز بر كدام پله قدم گذاشتيد؟

 

اميدواريم هميشه بر پله هاي آخرين باشيد...

 

 

سندرمهای کروپ (Croup Syndromes)

شایعترین سندرم عفونی که منجر به انسداد مجاری هوایی فوقانی می گردد، کروپ (Croup) یا خروسک نام دارد.

ویروسها مسئول بروز اکثریت کروپ ها بوده که شایعترین آنها ویروس پاراآنفلونزا می باشد.

این بیماری در اغلب موارد، کودکان 3 ماهه تا 5 ساله را معمولاً در طول زمستان و اوایل بهار گرفتار می کند که با توجه به کوچک بودن قطر راههای هوایی در شیرخواران و کودکان خردسال و احتمال تنگی و انسداد بیشتر در این بیماران، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

علایم بیماری:

• حمله ناگهانی با سرفه های خشک، گرفتگی صدا
• وجود علایم ترس، آشفتگی، هیجان، گلودرد، سیانوز
• رتراکسیون نواحی فوق جناغی – بین دنده ای
• وخیم شدن علایم در شب و تخفیف آن در روز
• کاهش درجه حرارت و گاهی اوقات افزایش درجه حرارت (۴۰ درجه سانتی گراد)

اقدامات درمانی:

هدف عمده در درمان، حفظ راه هوایی و تامین کافی تنفسی است.

◄ در موارد خفیف بیماری، اقدام های خانگی مانند شربت استامینوفن، دادن مایعات گرم و مرطوب کردن هوای اتاق کودک توسط پزشک توصیه می گردد. برای مرطوب کردن اتاق کودک بهترین روش این است که حوله مرطوبی را روی صندلی در کنار شوفاژ یا بخاری قرار داده و یا از دستگاه بخور استفاده گردد، (همچنین بهتر است تنها از بخور آب استفاده نموده و از داروهایی نظیر اکالیپتوس کمتر استفاده شود).

◄ در موارد شدید و حاد، معمولاً کودک در بیمارستان بستری شده و به او اکسیژن و داروهای استنشاقی داده می شود.

بخور اپی نفرین (Racemic Epinephrine) اغلب در کودکان مبتلا به بیماری شدید و یا دچار اشکال در تنفس به کار میرود.

 این دارو با آثار آلفا آدنرژیک سبب انقباض عروق مخاط و به دنبال آن کاهش ادم تحت گلوت شده و با اعمال اثرات آگونیستی بر گیرنده های بتا 2 اثرات برونکودیلاتوی خواهد داشت. شروع اثر سریع بوده و بهبود قابل تشخیص بالینی طی 15 – 10 دقیقه ظاهر می شود. گرچه غالباً علایم طی 2 ساعت مجدداً ظاهر میگردد، اما در تعداد قابل توجهی از کودکان بهبود تداوم داشته و نیاز به درمانهای دیگر نخواهد بود.

نکته 1: اپی نفرین با غلظت 0.01% برای بخور به کار میرود.

Injection solution epinephrine: 1 mg/ml

نکته 2: کودکانی که اپی نفرین دریافت می کنند باید تحت مراقبت اورژانسی به مدت 2 تا 3 ساعت باشند.

کاربرد کورتیکواستروئیدها نیز به دلیل آثار ضدالتهابی و کاهش ادم مفید است. شروع اثر قابل تشخیص در کمتر از 6 ساعت پس از تجویز و تداوم اثر 24-12 ساعت است.

---

نویسنده مطلب: خانم دکتر مهتاب فشی

استئوپروز- قسمت دوم

دچار يعني عاشق

فكر كن چه تنهاست، وقتي ماهي كوچك، دچارِ آبي درياي بي كران باشد...

سلامم به گرماي دستت اي دوست

دلم لحظه اي با دلت روبه روست

بگو عاشقي تا سلامت كنم

تمام دلم را به نامت كنم...

 بعد از تقديم سلام بريم سراغ مطالب خشك و بي روحه داروسازي!

از روي برگه آزمايش چطور بفهميم فرد مبتلا به استئوپروز هست يا نه؟؟

برای اينکه اولین علائم استئوپروز در رادیوگرافی ساده ي استخوان ظاهر شه باید بیش از ۳۰%  توده استخوان از بین رفته باشه!! پس برای سنجش تراکم استخوان رادیوگرافی روش مناسبی نیست، چون کاهش 30% توده استخوان با افزایش قابل ملاحظه ریسک شکستگی همراهه!

پوكي استخوان معمولا با اندازه گيري (تراکم ماده معدنی استخوان BONE MINERAL DENSITY) تشخيص داده مي شه.

BMD یک فرد به تنهایی معنی خاصی نداره و بايد با BMD جمعیت رفرانس مقایسه بشه. يعني يا BMD فرد با BMD یک جوان بالغ سالم با همان جنس و نژاد مقایسه ميشه و نتيجه مقايسه به صورت مقياس  (T-Score) بيان ميشه یا با BMD فرد هم سن و هم نژاد خودش مقایسه ميشه و به صورت (Z-Score) بيان ميشه.

براي تشخيص اينكه فرد در چه وضعيتيه از جدول زير استفاده كنيد:

وضعيت فرد	نتيجه آزمايش
normal	T-score بيشتر از ۱-
Steopenia	T-score بين ۱- و ۲.۴-
Steoporosis	T-score كم تر از ۲.۴-

پيشگيري و درمان غير دارويي:

مسلما دريافت كافي كلسيم براي پيشگيري و درمان پوكي استخوان ضروريه. به جدول زير كه مقدار مورد نياز كلسيم روزانه در سنين مختلف رو نشان مي ده نگاه كنيد.

گروه سني	كلسيم مورد نياز mg/day
بدو تولد تا 6 ماهگي	210
6 تا 12 ماهگي	270
1 تا 3 سالگي	500
4 تا 8 سالگي	800
9 تا 18 سالگي	1300
19 تا 50 سالگي	1000
از 51 سالگي به بعد	1200

 

همونطور كه در جدول مشاهده مي كنيد كلسيم هم در سنين رشد براي بهبود حجم استخوان و هم در سنين بعد از رشد براي حفظ توده استخوان لازمه. (در صورتي كه خيلي از بيماران تصور مي كنند كلسيم رو فقط در سنين رشد بايد مصرف كرد و بعد از اون ديگه مصرف كلسيم فايده نداره! )

حالا اين مقادير رو با مقادير كلسيم موجود در برخي مواد غذايي مقايسه كنيد:

ماده غذايي	مقدار كلسيم mg
يك ليوان شير	309-276
يك ليوان ماست	345
يك ليوان بستني	200-176
45 گرم پنير	336
100 گرم ماهي	210-170

همونطور كه مي بينيد تقريبا نيمي از كلسيم مورد نياز بدن از طريق مواد غذايي تامين ميشه و براي تامين باقيمانده آن مي توان از مكمل هاي حاوي كلسيم استفاده نمود. 

 توصيه هاي غذايي و غير دارويي:

1. سديم باعث افزايش دفع ادراري كلسيم ميشه. بنابراين توصيه ميشه براي درمان و پيشگيري از استئوپروز مصرف روزانه نمك در بيماران كم بشه.

2. كافئين و اسيد فسفريك موجود در نوشابه ها تعادل كلسيم رو به هم مي زنند. پس از مصرف اين نوشيدني ها بايد اجتناب كرد.

3. مصرف پروتئين براي سلامت استخوانها لازمه.

4. مصرف حداقل  ۷۶- ۲۱ ميلي گرم در روز ايزوفلاون سويا در كاهش خطر پوكي استخوان موثره.

5. ترك سيگار

6. عدم مصرف الكل

7. فعاليت فيزيكي و ورزش

فعلا تا اينجا مطالب رو داشته باشيد تا تو قسمت هاي بعدي راجع به درمان هاي دارويي استئوپروز صحبت كنيم.

---

منابع: دارو درماني بيماري هاي دستگاه غدد و درون ريز- دكتر حسين خليلي، دكتر رسول سلطاني

         مطالب آموزشي دکتر پریسا دولتشاهی متخصص بیماریهای داخلی

کاربرد غیرمجاز داروها در ورزش (دوپینگ)

 مقدمه:

امروزه شرکت در مسابقات ورزشی، کسب مدال طلا و ایستادن بر سکوی قهرمانی از آرزوهای بسیاری از جوانان سراسر جهان بشمار می رود.

رسیدن به این موفقیت ها هر چند بسیار غرورآفرین و مسرت بخش می باشد ولی متاسفانه گاه رسیدن به این جایگاه بدلایل مختلفی همچون فشارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنچنان ورزشکاران را تحت تاثیر قرار می دهد که خواسته یا ناخواسته هدف اساسی رقابتهای ورزشی که همانا افزایش توانایی های جسمی و روحی، سرگرمی مطبوع و ... است، را به فراموشی سپرده و برای کسب برتری در رقابتهای ورزشی به هر وسیله ای متوسل می شوند. در این مجال تلاش بر این است تا با معرفی مواد دارویی و روشهایی که مورد استفاده ورزشکاران قرار می گیرند و نیز اطلاع رسانی در زمینه عوارض زیانبار ناشی از مصرف این مواد گامی هر چند کوچک در جهت سالم سازی فضای ورزش کشور برداشته شود.

دوپینگ چیست؟

دوپینگ به تجویز یا مصرف هرگونه ماده خارج از بدن هر نوع ماده فیزیولوژیک و یا مواد حاصل از سوخت و ساز آنها که به قصد افزایش غیرطبیعی کارایی ورزشکار صورت گیرد، اتلاق می گردد.

عقاید متفاوتی در مورد تاریخچه دوپینگ مطرح شده است. در آفریقای شرقی در رقصهای مذهبی عرق محلی بنام Dop را بعنوان محرک استفاده می کردند. نکته جالب توجه اینکه در بازیهای المپیک باستانی، گلادیاتورهای رومی را مجبور به خوردن داروهای خاصی می کردند تا مبارزه آنها با خشونت و هیجان بیشتری همراه شده و رضایت تماشاگران را هر چه بیشتر جلب نمایند.

واژه دوپینگ کمتر از 100 سال است که در بین ورزشکاران مرسوم شده است. نخستین مرگ ناشی از دوپینگ در سال 1886 میلادی در یک مسابقه محلی دوچرخه سواری مشاهده شد که دلیل آن مصرف بیش از حد ماده شیمیایی تری متیل گزارش گردید. گزارش موارد دیگر دوپینگ و ظهور عوارض ناشی از مصرف آنها بتدریج جامعه ورزش جهانی را نسبت به مصرف این مواد نگران کرد و در سال 1990 بطور رسمی بررسی ها و تستهای دوپینگ جنبه قانونی پیدا کرد. 

ادامه نوشته

استئوپروز- قسمت اول

باور نميكنم...

خالق نظم دانه هاي انار،  زندگي مرا بي نظم چيده باشد... 

سلام به همراهان عزيز

مطالبي كه اين بار براي يادداشت انتخاب كردم، راجع به بيماري استئوپروزه كه در چند بخش براي شما عزيزان بيان ميشه. قسمت عمده اين مطالب از كتاب "دارو درماني بيماريهاي دستگاه غدد درون ريز و زنان" نوشته "دكتر حسين خليلي و دكتر رسول سلطاني" انتخاب شده.

استئوپروز (پوكي استخوان) بيماري شايعي است كه حدود 55 درصد افراد بالاي 50 سال به درجاتي از آن مبتلا مي شن.

در مراحل اوليه اين بيماري هيچ علائمي وجود نداره. اما در مراحل نهايي بيماري برخي از اين علائم بروز مي كنند:

• درد استخوان ها و tenderness
• شكستگي خود به خودي يا شكستگي در اثر تروماي كوچك
• كوتاه شدن قد
• درد در ناحيه پشت و گردن به علت شكستن تدريجي مهره هاي ستون فقرات

علل ايجاد استئوپروز:

1. كاهش استروژن در بدن خانم ها و كاهش تستوسترون در بدن آقايان در سنين بالا (البته اين بيماري در خانم ها و در سنين يائسگي به علت كاهش شديد هورمون استروژن خيلي بيشتر از آقايون بروز ميكنه) 

2. كمبود كلسيم، فسفات و ويتامين D در سنين بالا. (در نتيجه اين مواد از استخوانها بازجذب شده و باعث تضعيف استخوان ها مي گردند.)

3. مصرف برخي داروها

داروهاي ايجاد كننده پوكي استخوان

مصرف سيستميك گلوكوكورتيكوئيدها (بتامتازون. دگزامتازون. پردنيزولون. تريامسينولون. هيدروكورتيزون و ...)

دوزهاي بالاي هورمون هاي تيروئيد (لووتيروكسين، ليوتيرونين)

داروهاي ضد تشنج (فني توئين، فنوباربيتال، كاربامازپين، سديم والپروات)

مدروكسي پروژسترون طولاني اثر

داروهاي شيمي درماني

سيكلوسپورين

مصرف طولاني مدت هپارين

مهاركننده هاي اختصاصي بازجذب سروتونين (فلوكستين، سرترالين، فلووكسامين، سيتالوپرام و...)

( به عنوان داروساز ميتونيم به بيماران مصرف كننده اين داروها پيشنهاد كنيم براي پيشگيري از پوكي استخوان از رژيم غذايي و مكمل هاي حاوي كلسيم و ويتامين D استفاده كنند.)

4. سيگار، الكل، وزن كم، عدم كفايت مواجهه با نور خورشيد و ...

(حداكثر توليد پوستي ويتامين D در افراد سفيد پوست در عرض 20 دقيقه و در افراد سياه پوست در عرض 120-60 دقيقه صورت ميگيره)

بیماری افسردگی و رابطه آن با تغذیه

افسردگی از مهمترین اختلالات روانپزشکی می باشد. در هر قطع زمانی، حدود 5 تا 6 درصد افراد جامعه افسرده اند. علایم افسردگی اغلب جزئی بوده و توسط بیمار و پزشک تشخیص داده نمی شود.

اما به صورت کلی میتوان گفت به کسی بیمار افسرده گفته می شود که 5 مورد از علایم زیر را به مدت دو هفته داشته باشد:

اختلال در خواب، اختلال در اشتها، خستگی، احساس گناه و بی ارزش بودن، تحریک پذیری، اشکال در تمرکز فکر، بی علاقگی، ناتوانی در تحمل شادی، اندیشیدن مکرر به مرگ و خودکشی.

افسردگی اختلالی ناهمگون می باشد که به طرق مختلف طبقه بندی می شود. یک طبقه بندی ساده بر اساس عامل ایجاد کننده به شرح زیر می باشد:

1- افسردگی واکنشی یا ثانویه: در پاسخ به یک محرک واقعی مثل بیماری، ازدست دادن نزدیکان و ...

2- افسردگی ماژور(آندوژن) که حوادث تلخ زندگی توجیه کننده عمق افسردگی نمی باشد. علت بیولوژیک دارد (کاهش عملکرد آمین های مغزی مانند اپی نفرین و سروتونین).

3- افسردگی همراه با اختلال خلقی دو قطبی.

یکی از علایم بارز افسردگی، تغییرات مهم و اصولی در عادات غذایی شخص بیمار است. به این صورت که بعضی از افراد اشتهای شدیدی به خوردن غذا مخصوصاً مواد شیرین و نشاسته ای نشان می دهند که در نتیجه همراه با افزایش وزن و چاقی خواهد بود. گروه دیگر اشتها و علاقه خویش را در مصرف غذا به کلی از دست می دهند که در دراز مدت و در صورتیکه درمان نشوند از دست دادن وزن بدن، ضعف و لاغری مزید بر علت شده و درمان بیماری آنها را مشکل تر می سازد. البته نباید فراموش کرد که بعضی از داروهای ضدافردگی اشتها را از بین برده و برخی نیز سبب افزایش وزن بدن می گردند.

به طور کلی بیماران افسرده کمتر به ظاهر خود توجه دارند و علاقه ای به حفظ و نگهداری خویش از نظر سلامتی، تغذیه و بهداشت نشان نمی دهند که شامل نامرتب بودن وعده های غذایی و کاهش کیفیت رژیم غذایی روزانه نیز می شود. پرخوری، کم خوری و عدم رعایت نیازمندی های غذایی بدن مخصوصاً در آن دسته ای که از خوردن غذا امتناع می کنند باعث کمبود انرژی، مواد معدنی و ویتامین ها شده و در نظم فعالیت سیستم دفاعی بدن خدشه وارد نموده که سبب مزمن و مشکل شدن شدن درمان افسردگی خواهد شد.

با تمام تفاصیل از نظر علمی هنوز چند و چون نقش تغذیه در بروز و پیشرفت افسردگی به وضوح روشن نگردیده اما می دانیم که آمینواسید تریپتوفان که در تولید سروتونین (یکی از عوامل خواب و آرامش) موثر است در درمان بعضی انواع افسردگی نقش دارد. در عین حال مطالعات علمی نشان می دهند که اگر شکل مصنوعی و غیرطبیعی این اسیدآمینه مصرف شود گاهی نه تنها تاثیری در درمان بیماری نخواهد داشت بلکه عوارض مختلفی را نیز موجب می شود. در اینصورت بیماران مبتلا به افسردگی برای تخفیف علایم افسردگی می توانند این ماده حیاتی را از مواد غذایی مانند گوشت ها خصوصاً گوشت بوقلمون که حاوی مقادیر زیادی تریپتوفان است تامین نمایند.

کولین ماده حیاتی دیگری که اصولاً با ویتامینهای گروه B همراه است در تخفیف اثرات افسردگی نقشی مهم دارد. کولین را میتوان در تخم مرغ، جگر، دانه سویا و ... یافت. کولین مصنوعی که به صورت پودر یا کپسول استفاده می شود موجب بوجود آمدن بوی تند ماهی در نفس، عرق و پوست انسان می گردد که نامطبوع است، در صورتیکه موادغذایی که حاوی کولین هستند این مشکل را ایجاد نمی کنند.

بیمارانی که سابقه افسردگی دارند باید با استفاده از تجربه شخصی خود، مواد غذایی را که سبب ازدیاد شدت افسردگی، ادامه یا بروز آن می گردد، از لیست مواد غذایی رژیم روزانه خود حذف نمایند و یا در مصرف آنها اعتدال به خرج دهند که در نهایت کمک مهمی در پیشگیری و درمان بیماری خواهد نمود.

موضوع بسیار مهم دیگر درباره رابطه افسردگی و تغذیه، امکان بروز واکنشهایی بین داروهای ضدافسردگی با برخی غذاهاست که عدم توجه و بی اطلاعی از آنها موجب افزودن بر مشکلات می گردد.

به طور کلی داروهای ضدافسردگی که از گروه مونوآمینواکسیدازها هستند (مانند ترانیل سیپرامین، فنلزین، ایزوکربوکسازید و موکلوباماید)، در کنار برخی مواد غذایی موجب واکنش بسیار شدیدی می گردند.

مثلاً اگر یک بیمار مبتلا به افسردگی دارویی از این گروه را به همراه مواد غذایی حاوی تیرامین مصرف کند، فشارخون او به طور خطرناکی افزایش می یابد.

موادغذایی تیرامین دار عبارتند از: آبجو، موز، انجیر، سس سویا، خاویار، ماهی دودی، پنیرهای سفت و کهنه، دل و قلوه، غذاهای کنسرو شده مانند سوسیس کالباس و ... . البته چای، قهوه، شکلات، کاکائو، خمیر مایه و باقلا نیز حاوی مقادیری تیرامین هستند که در مصرف آنها در هنگام افسردگی نباید زیاده روی کرد.

نکته دیگر در مورد مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری است که به دلیل وجود هورمونهای مختلف در آن ، در دراز مدت سبب کاهش بسیاری از املاح و ویتامینهای بدن از جمله ویتامینهای B و C می گردد. در اینصورت خانم هایی که به بیماری افسردگی مبتلا هستند باید از مصرف داروهای خوراکی ضدبارداری خودداری کنند و با مشورت پزشک معالج یا متخصص تغذیه بر میزان املاح و ویتامینهایی که در اثر هورمونهای موجود در این قرصها از بین میروند، افزود تا این کمبودها سبب تشدید یا مزمن شدن بیماری افسردگی نشود.

کافئین در بسیاری از موادغذایی مخصوصاً نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه و نوشابه های گازدار و برخی داروهای بدون نسخه مانند قرصهای مسکن نوافن، آکسار و ارگوتامین C... وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که بین افسردگی و تغییرات خلق با مصرف کافئین ارتباط وجود دارد. بنابراین بیمار مبتلا به افسردگی بهتر است تمام مواد حاوی کافئین را از رژیم روزانه خود حذف نماید.

مطالعات علمی همچنین حاکی از آنند که مصرف سیگار در افرادی که به افسردگی مبتلا هستند برخلاف آنچه شایع شده است مضر بوده و به درمان بیماری لطمه خواهد زد.

کم کاری تیروئید در بروز و پیشرفت افسردگی نقش دارد. همچنین افسردگی در افراد مبتلا به پارکینسون، سکته های مغزی، آرتریت و سرطان مبتلا هستند بیشتر دیده می شود.

چنانچه اشاره شد یکی از عوارض بسیاری از داروها مانند داروهای فشارخون، برخی داروهای قلبی، آنتی هیستامین ها، مسکن ها و ... افسردگی است.

باید توجه داشت که شیوع افسردگی در خانم ها بیشتر از آقایان بوده و عواملی مانند سن، محیط خانوادگی، موقعیت های اجتماعی و عوامل نامساعد زناشویی و گرفتاری های شغلی نیز می تواند مزید بر علت باشد.

موج های خروشان روی اقیانوس، هرگز آرامش اعماق آنرا به هم نمی زند.

---

 نویسنده مطلب: خانم دکتر مهتاب فشی

ANGIPARS: A NOVEL DRUG FOR DIABETIC FOOT ULCER

در دنیای مدرن و بی تحرک امروزی دیابت یکی از معضلات مهم سلامت می باشد. سالیانه بیش از یک میلیون قطع عضو در دنیا اتفاق می افتد که تقریبا علت بیش از نیمی از قطع عضوهای غیرتروماتیک، دیابت است.

در ایران نزدیک به 6 میلیون نفر از بیماری دیابت رنج می برند و از این تعداد در حدود 250 هزار نفر مبتلا به عارضه زخم پای دیابتی هستند، متاسفانه 24-15 درصد این افراد مجبور به قطع عضو می شوند.

معرفی داروی آنژی پارس:

آنژی پارس یک داروی گیاهی (از گیاه ملیلوتوس افیسینالیس^[1]) است که در سال 1385 توسط متخصصین ایرانی تهیه و توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به ثبت رسیده است. مطالعات بالینی نشان داده که تاکنون هیچ عارضه جدی مرتبط با دارو رخ نداده است. لذا به جرات میتوان ادعا کرد که این دارو ایمن است و ایمنی دارو یک ویژگی فوق العاده مهم بشمار می رود.

 

خواص درمانی:

مهمترین خواص درمانی ارائه شده برای این دارو عبارتند از:

خاصیت آنتی اکسیدانی، افزایش تولید انرژی سلولی، آنژیوژنز، افزایش سیلان خون در گردش و دارا بودن املاح نادر موثر در ترمیم بافت.

مکانیسم اثربخشی داروی آنژی پارس:

مهمترین مکانیسم اثربخشی این دارو، افزایش جریان خون موضعی از طریق آنژیوژنز می باشد. از دیگر اثرات این دارو می توان به خاصیت ضدالتهاب و ادم، ضدترومبوفلبیت، خاصیت آنتی اکسیدان و داشتن املاح مناسب در ترمیم زخم اشاره کرد.

اشکال دارویی آنژی پارس:

این دارو بصورت پکیج درمانی شامل فرم خوراکی (کپسول) و فرم موضعی (کرم) تهیه و در اختیار بیماران قرار گرفته است.

فرم خوراکی بصورت کپسول ژلاتینی بوده که هر کپسول حاوی 100 میلی گرم از ماده موثره می باشد. مقدار توصیه شده روزانه 2 عدد بصورت منقسم بوده و بهتر است 1ساعت پس از غذا و همراه 1 لیوان آب یا سایر نوشیدنی ها میل گردد.

طول مدت درمان با نظر پزشک معالج بوده اما نتایج مطالعات بالینی در بیماران نشان داده است که معمولا 1 دوره درمان خوراکی 45 روزه، سبب بهبود زخم در بسیاری از بیماران شده است.

فرم موضعی بصورت کرم 30 گرمی حاوی سه درصد از ماده موثره بوده که روزی 2 بار به موضع مالیده می شود. نحوه مصرف کرم به اینصورت است که یک لایه ضخیم دور زخم و یک لایه نازک از کرم روی زخم مالیده می شود. توصیه می گردد که قبل از استفاده، محل زخم با سرم شستشو یا آب و کمی شامپو بچه شسته و خشک شود. بعد از استعمال کرم حداقل 1 ساعت از پوشاندن روی زخم خودداری شود. مطالعات نشان داده است که 1 دوره درمان 45 روزه، سبب بهبود زخم در بسیاری از بیماران شده است.

عوارض دارویی و تداخلات دارویی:

داروی آنژی پارس تداخل مهم دارویی با داروهای دیگر ندارد. بعلت وجود ترکیبات کومارینی پیشنهاد می شود که فرم خوراکی دارو در بیمارانی که داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین یا هپارین مصرف می کنند، با احتیاط بیشتری استفاده شود. مصرف این دارو هیچ تداخل اثری با داروهای کاهنده قندخون و آنتی بیوتیکها (که اغلب در این بیماران استفاده می شوند) ندارد.

در صورت وجود عوارض قلبی-عروقی جدی، جراحی قلب باز در 6 ماه گذشته، نارسایی قلبی پیشرفته و یا اختلال پیشرفته عملکرد کلیوی لازم است که در مصرف فرم خوراکی دارو احتیاطات لازم را مبذول داشت.

مصرف در گروههای درمانی خاص:

مصرف داروی آنژی پارس بویژه فرم خوراکی آن در زنان باردار و شیرده و کودکان توصیه نمی شود.

توصیه های مهم در رابطه با نحوه مصرف و طول مدت درمان با داروی آنژی پارس:

داروی آنژی پارس صرفا برای درمان زخم پای دیابتی بوده و بیماران را از درمانهای لازم برای کنترل قندخون خود بی نیاز نمی کند. شکل خوراکی آن هیچ خاصیت آنتی بیوتیکی نداشته و برای بهبود خونرسانی و درمان زخم استفاده می شود.

نکته مهم این است که بعلت پیچیدگی پاتوژنز و همزمانی وجود سایر مشکلات در بیماران زخم پای دیابتی لازم است تا داروی آنژی پارس صرفا با نظر پزشک تجویز شده و بیمار در حین درمان در فواصل زمانی منظم توسط پزشک معالج خود تحت پیگیری و اقدامات آموزشی و درمانی همراه از قبیل کنترل قندخون، کنترل عفونت زخم و دبریدمان زخم و ... قرار گیرد.

---

نویسنده مطلب: خانم دکتر مهتاب فشی (داروساز)

(از دکتر فشی بخاطر مطالب خیلی خوبشون کمال تشکر را داریم)

---

 [1]Melilotus Officinalis